kitabü'l-idrak li-lisani'l-etrak ne demek?

Kitabü'l-İdrak li-Lisani'l-Etrak (Türklerin Dilini Anlama Kitabı), 1312 yılında Esirü'd-din Ebû Hayyân tarafından Araplara Türkçe öğretmek için yazılmış Kıpçakça dilbilgisi kitabı ve sözlük.¹

Sözcük ve ekler konusunu ele alan bir dilbilgisi bölümü ve Arap alfabesine göre düzenlenmiş alfabetik Kıpçakça-Arapça bir sözlükten oluşan eser, Kahire'de Gırnatalı Esirü'd-din Ebu Hayyan tarafından yazılmıştır. Dil bilgisi bölümünde Kıpçakçanın ses ve biçim bilgisi ele alınır. Sözlük bölümü yaklaşık 3500 sözcük içerir.²

Eserin öğretim yöntemi tümevarımdır. Yabancı dil öğretim yöntemlerinden dilbilgisi çeviri yöntemi, yapısalcı yaklaşımla kullanılmıştır. Pratik Türkçe öğretimini amaçlayan eserde ticarî Türkçenin öğretiminin hedeflendiği bölümlere de rastlanır.³

Kitaptan örnekler

Altaġu alķsa altındaķın altuzur / Dördewe düzelse depedekin indürür⁴

Modern çeviri: Altı kişilik topluluk arasında düşünce farklılığı baş gösterirse altlarındaki (üzerinde oturdukları şeyi) aldırırlar (kaybederler). Dört kişi düşünce birliği ederlerse tepedekini indirirler.

Bir erni kördüm urulmış ķulı ve kördüm bir erni urulmış ķulı demek câizdir / urulmış ķulı bir erni kördüm ve bir erni urulmış ķulı kördüm câiz değildir⁵

Kaynakça

Orijinal kaynak: kitabü'l-idrak li-lisani'l-etrak. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Bayraktar, Nesrin. "Yabancılara Türkçe Öğretiminin Tarihsel Gelişimi." Turkoloji.cu.edu.tr. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi, Erişim: 19 Eylül 2011. <http://turkoloji.cu.edu.tr/DILBILIM/bayraktar_01.php >. (Arşiv WebCite® http://www.webcitation.org/61pG1170r ) ↩
↩
↩
↩
↩